Ενότητα 5. Εκπαιδευση Χωρισ Αποκλεισμουσ
Σε όλον τον κόσμο οι άνθρωποι γίνονται συχνά θύματα διακρίσεων, επειδή είναι κατά κάποιο τρόπο διαφορετικοί από τους άλλους. Η διαφορετικότητα τους μπορεί να οφείλεται στη φυλή, το φύλο, τη θρησκεία, την εθνικότητα, την τάξη ή οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό. Συχνά, η αναπηρία δε θεωρείται ως μια πτυχή της διαφορετικότητας που οδηγεί στον αποκλεισμό και στη διάκριση. Για ορισμένους η αναπηρία είναι μια σταθερή κατάσταση που χρήζει ιατρικής ή φιλανθρωπικής βοήθειας. Ωστόσο θα τονίσουμε πως η αναπηρία είναι στην πραγματικότητα μια κοινωνική κατάσταση που δημιουργείται και διατηρείται από εμπόδια που υπάρχουν στην ίδια την κοινωνία. Καθώς είναι σαφές ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν όλοι οι τύποι αποκλεισμού και διακρίσεων και σε αυτό γνωρίζουμε ότι συμβάλει σημαντικά η εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε τη σημασία της για τα άτομα με αναπηρία.
Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες απαιτήσεις για τη συγκεκριμένη ενότητα. Το μόνο χρειάζεται είναι η ύπαρξη υπολογιστή και η σύνδεση στο διαδίκτυο.
Σκεφτείτε τις προσωπικές σας εμπειρίες ένταξης. Σκεφτείτε τη δική σας πορεία ως μαθητής ή την επαγγελματική σας ζωή. Έχετε νιώσει ποτέ αποκλεισμένος από οποιαδήποτε μορφή μάθησης, κοινωνική ή άλλη δραστηριότητα; Για παράδειγμα, νιώσατε ποτέ αποκλεισμένος από μια ομάδα φίλων λόγω της εμφάνισης σας, από μια αθλητική ομάδα λόγω του βάρους σας ή από ένα εργασιακό περιβάλλον λόγω της θρησκείας σας; Πώς αισθανθήκατε; Αισθάνεστε ακόμα τον αντίκτυπο αυτού του γεγονότος στη ζωή σας; Σκεφτείτε τώρα τους μετανάστες με αναπηρία στην κοινότητα σας. Δέχονται διακρίσεις; Γιατί νομίζετε ότι δέχονται διακρίσεις; Πώς νομίζετε ότι αισθάνονται;
Σκεφτείτε το δικό σας τρόπο διδασκαλίας. Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι η διδασκαλία σας είναι χωρίς αποκλεισμούς; Προσπαθήστε να την αξιολογήσετε από την οπτική ενός εκπαιδευόμενου: Πιστεύετε πως θα έλεγε ότι η διδασκαλία σας είναι χωρίς αποκλεισμούς; Τι θα μπορούσατε να αλλάξετε για να κάνετε τη διδασκαλία σας συμπεριληπτική;
Πώς τα πρωτόκολλα ψηφιακής προσβασιμότητας μπορούν να βοηθήσουν ένα άτομο με προβλήματα όρασης.
Γνωρίστε τη Μαρία που έχει προβλήματα όρασης.
Η Μαρία είναι 50 ετών, παντρεμένη και ζει με την οικογένεια της στη Μαδρίτη της Ισπανίας. Η Μαρία έχει εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, μια ασθένεια που επηρεάζει κυρίως την κεντρική όραση προκαλώντας «τυφλά σημεία». Η απώλεια της κεντρικής όρασης επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την οπτική ικανότητα της Μαρίας, καθώς αντιμετωπίζει δυσκολίες στη διάκριση των χρωμάτων, ειδικά όταν τα επίπεδα αντίθεσης είναι χαμηλά, όπως ένα σκούρο χρώμα σε σκούρο φόντο.
Σήμερα πρέπει να ανεβάσει μια εργασία που περιλαμβάνει την ανάλυση των οικονομικών δεδομένων από μια μεγάλη Ευρωπαϊκή εταιρεία.
Πρόκληση 1: δυναμικά στοιχεία της ιστοσελίδας καθιστούν δύσκολο τον εντοπισμό βασικών πληροφοριών
Η Μαρία πρέπει να συγκεντρώσει τις πληροφορίες από το διαδίκτυο. Πρέπει να βρει αναφορές σχετικά με την εταιρεία και να χρησιμοποιήσει την ιστοσελίδα της εταιρείας. Καθώς τα τυφλά σημεία στην όραση της έχουν αυξηθεί, μπορεί να διαβάσει μόνο τους τίτλους των ιστοσελίδων.
Δεν μπορεί πλέον να διαβάσει το περιεχόμενο χωρίς να χρησιμοποιεί λογισμικό μεγέθυνσης, το οποίο μεγεθύνει ένα μέρος της οθόνης προκειμένου να είναι σε θέση να διαβάσει το κείμενο, αλλά τα γράμματα είναι τόσο μεγάλα που θα πρέπει να προχωράει συνεχώς προς τα κάτω.
Η ιστοσελίδα της εταιρείας φαίνεται όμορφη, διαθέτει σύγχρονο περιβάλλον εργασίας για το χρήστη και πολλά δυναμικά στοιχεία, που αλλάζουν όταν τοποθετείται το ποντίκι πάνω τους. Για τη Μαρία όμως, η συγκεκριμένη ιστοσελίδα είναι ένας απόλυτος εφιάλτης!
Με τη μεγέθυνση βλέπει μόνο μια πολύ μικρή περιοχή της οθόνης, οπότε ο εντοπισμός των πληροφοριών είναι δύσκολος. Προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει τα στοιχεία της εταιρείας που ζητά, αλλά δεν τα καταφέρνει. Μετά από μισή ώρα, βρίσκει το σύνδεσμο με τα δεδομένα, ο οποίος εμφανίζεται όταν το ποντίκι της περνά από ένα συγκεκριμένο στοιχείο του μενού. Ο σύνδεσμος είναι τοποθετημένος σε τόσο λάθος σημείο, που δεν το πρόσεξε στην αρχή.
Πρόκληση 2: Ανεπαρκής αντίθεση μεταξύ του φόντου και του περιεχομένου
Για να επιταχύνει τα πράγματα και για να ανακουφίσει τα μάτια της, η Μαρία χρησιμοποιεί λογισμικό ανάγνωσης κειμένου, που διαβάζει δυνατά την έκθεση της εταιρείας. Είναι καλή στο multitasking και μπορεί να σημειώνει, ενώ ακούει ταυτόχρονα τις πληροφορίες. Στις 11 μ.μ. ολοκληρώνει την εργασία της, το μόνο που χρειάζεται να κάνει είναι να ανεβάσει το αρχείο στην διαδικτυακή πλατφόρμα.
Η Μαρία χρησιμοποιεί την πλατφόρμα εδώ και αρκετά χρόνια και γνωρίζει την πλοήγηση και τη δομή πολύ καλά. Ωστόσο, κατά την πλοήγηση στην ιστοσελίδα, διαπιστώνει ότι έχει αλλάξει και η σελίδα μεταφόρτωσης έχει πλέον γκρι κείμενο σε σκούρο γκρι φόντο, οπότε η Μαρία δυσκολεύεται να διακρίνει μεταξύ φόντου και περιεχομένου.
Ευτυχώς, μια φίλη της έδειξε πώς να χρησιμοποιεί τις ρυθμίσεις στο πρόγραμμα περιήγησης της για να αλλάξει το χρώμα του φόντου, με τρόπο που της επιτρέπει να διαβάσει το κείμενο, αν και αυτό μπορεί να μη λειτουργεί για όλες τις ιστοσελίδες. Δέκα λεπτά αργότερα, έχει ολοκληρώσει τη μεταφόρτωση του εγγράφου και πηγαίνει στο κρεβάτι της κουρασμένη αλλά χαρούμενη που ολοκλήρωσε την εργασία της εγκαίρως.
Αυτή η εμπειρία είναι από την πλατφόρμα MOOC Future Learn. Είναι μέρος του μαθήματος “Ψηφιακή προσβασιμότητα” https://www.futurelearn.com/courses/digital-accessibility/4/steps/389058
Για περισσότερες εμπειρίες και προσωπικές ιστορίες, δείτε τους ακόλουθους συνδέσμους:
Η εκπαίδευση είναι πολύ σημαντική για να ενσωματωθεί κάποιος στην κοινωνία, γι’ αυτό πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στην εκπαίδευση των μεταναστών και των ατόμων με αναπηρία. Το πρώτο βήμα είναι να τους παρακινήσουμε να συμμετέχουν στην εκπαίδευση, ενημερώνοντας τους για τη σημασία της και έπειτα να συνεχίσουν τα μαθήματα, προσαρμόζοντας τα στις προτιμήσεις τους.
Για να επιτευχθεί αυτό, είναι πολύ σημαντική η εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς. Η εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς επιδιώκει να αντιμετωπίσει τα εμπόδια στη μάθηση και να επιτρέψει σε κάθε άτομο να αξιοποιήσει τις δυνατότητες του. Είναι σημαντικό να αισθάνονται όλοι ότι συμμετέχουν στην τάξη, και όχι ότι έχουν ειδική μεταχείριση.